Masa wytworzonych odpadów

W 2023 roku łączna masa odebranych i zebranych odpadów komunalnych na terenie gmin Metropolii Krakowskiej wyniosła ponad 537 tys. Mg.  Największą pod względem masy frakcją były niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne, które stanowiły 51% masy wszystkich wytworzonych w gminach MK odpadów. Łączna masa odpadów surowcowych (papier, szkło, tworzywa sztuczne i metal) stanowiła 24%, „brązowy worek” czyli odpady kuchenne i ogrodowe 19%, a odpady wielkogabarytowe 6%. Pozostałe grupy odpadów stanowiły mniej niż 0,5%.

Fig 1. Procentowy udział wytwarzania frakcji odpadów komunalnych w gminach Metropolii Krakowskiej

Źródło: Dane przekazane przez gminy Metropolii Krakowskiej

Recykling

Kluczową kwestią dla każdej z gmin jest uzyskanie odpowiedniego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych. W przypadku niespełnienia ustawowego wymogu, na gminę zostanie nałożona kara finansowa. W 2023 roku konieczny do osiągnięcia poziom recyklingu wynosi 35% i został osiągnięty przez 14 z 15 gmin Metropolii Krakowskiej. Zgodnie z informacjami ze sprawozdań wójta/burmistrza/prezydenta miasta z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi, osiągnięty poziom w poszczególnych gminach kształtował się w przedziale 30-65%. Nie są to jednak ostateczne dane, ponieważ Marszałek Województwa może wezwać włodarzy do korekty sprawozdania.  Na wykresie poniżej przedstawiono jak kształtowały się średnie wartości osiągniętych poziomów recyklingu w Metropolii Krakowskiej w latach 2021-2023.

Fig. 2. Średni poziom recyklingu w gminach Metropolii Krakowskiej w latach 2021-2023

Źródło: Dane przekazane przez gminy Metropolii Krakowskiej

Przed gminami MK stoi teraz kolejne wyzwanie w postaci osiągnięcia na koniec 2024 roku poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w wysokości 45%.

Koszty i ulgi

Końcowa kwota jaką mieszkaniec jest zobowiązany do uiszczenia w gminie za gospodarowanie odpadami zależy od wielu czynników. m.in.: wielkość gminy, dostępność instalacji do zagospodarowania odpadów, wyłoniona w przetargu firma odbierająca odpady, dostępność PSZOKu, częstotliwość odbioru. Miesięczne stawki za gospodarowanie odpadami w gminach Metropolii Krakowskiej zawierały się w przedziale 27-40 zł od mieszkańca. W dwóch gminach obowiązywały różne stawki od gospodarstw jednorodzinnych i wielorodzinnych. Średnia stawka za gospodarowanie odpadami  w gminach MK wynosiła 34 zł od mieszkańca w 2023 roku.

Mieszkańcy mogą obniżyć wysokość stawki za gospodarowanie odpadami poprzez skorzystanie z ulgi za kompostowanie. Wystarczy, że zagospodarowują odpady kuchenne i ogrodowe na swojej posesji w przydomowym kompostowniku i tym samym nie oddają odpadów w „brązowym worku”. System naliczania ulg w zależności od gminy jest różny. W przypadku 11 na 15 gmin ulga naliczana jest od mieszkańca, a jej wysokość zależna jest od gminy i wynosi od 2 do 8 zł. Tym samym czteroosobowa rodzina w gminie, gdzie ulga wynosi 8zł od osoby, zapłaci miesięcznie 32zł mniej. W pozostałych 4 gminach ulga naliczana była od gospodarstwa domowego i wynosiła od 1zł do 20 zł. W kilku gminach możliwe są również inne ulgi, np. dla posiadaczy karty dużej rodziny oraz dla mieszkańców o niskich dochodach.

Gminy Metropolii Krakowskiej dokładają starań w celu poprawy jakości selektywnej zbiórki odpadów, promocji przydomowego kompostowania oraz spełnienia norm recyklingu. Czternaście spośród piętnastu gmin MK otrzymało dofinansowanie na zakup przydomowych kompostowników dla mieszkańców, a w nowej perspektywie ZIT planowana jest budowa sześciu nowych PSZOKów.