W dniu 28 listopada o godzinie 14:00 Ministerstwo Klimatu i Środowiska ogłosiło wstrzymanie przyjmowania nowych wniosków w programie „Czyste Powietrze”, co nastąpiło bez wcześniejszego uprzedzenia. Decyzja ta została uzasadniona potrzebą wprowadzenia daleko idących zmian mających na celu poprawę funkcjonowania programu oraz jego dostosowanie do obecnych wyzwań związanych z ochroną środowiska i przeciwdziałaniem nadużyciom. Podkreślono, że wszystkie wnioski złożone przed zamknięciem programu zostaną rozpatrzone zgodnie z obowiązującymi zasadami, a dotacje dla beneficjentów będą wypłacane w ustalonych terminach. Nowa odsłona programu planowana jest na 31 marca 2025 roku.

Gminy Metropolii Krakowskiej wystosowały apel o jak najszybsze wznowienie programu „Czyste Powietrze”, wskazując na jego kluczowe znaczenie dla poprawy jakości życia mieszkańców i realizacji inwestycji ekologicznych. Samorządy podkreślają, że stabilne i dostępne wsparcie finansowe jest niezbędne, aby osiągnąć założone cele środowiskowe. Szczegóły apelu można znaleźć na stronie Metropolii Krakowskiej: Stowarzyszenie Metropolia Krakowska. 

Konsultacje reformy

Obecnie trwają konsultacje dotyczące reformy programu, które potrwają do 27 grudnia 2024 roku. Informacje dotyczące reformy i sposobu wzięcia udziału w konsultacjach można znaleźć  na stronie: https://www.gov.pl/web/funduszmodernizacyjny/program-priorytetowy-czyste-powietrze  Zachęcamy do aktywnego uczestnictwa w konsultacjach, aby przygotowana reforma była jak najbardziej efektywna i korzystna dla gmin Metropolii Krakowskiej.

Proponowane zmiany

Zamknięcie programu otwiera drogę do wprowadzenia szeregu istotnych zmian, które mają na celu nie tylko usprawnienie działania programu, ale również zapewnienie większej przejrzystości i efektywności wydatkowania środków publicznych. Planowane jest wprowadzenie operatorów programu, którymi będą m.in. gminy. Ich rola będzie polegała na wsparciu beneficjentów na każdym etapie realizacji inwestycji – od przygotowania dokumentacji, przez realizację działań, aż po ostateczne rozliczenie projektów. W związku z tym beneficjenci będą mogli liczyć na kompleksową pomoc oraz większą dostępność usług doradczych.

Jednym z głównych założeń reformy jest zmiana w sposobie wypłacania środków. Zaliczki na realizację inwestycji będą przekazywane bezpośrednio na konto beneficjenta, co zwiększy jego kontrolę nad procesem inwestycyjnym. Aby zapewnić wysoką jakość realizowanych projektów, powstanie lista rekomendowanych wykonawców. Będzie ona obejmować firmy, które zagwarantują realizację usług na odpowiednim poziomie. Dodatkowo, w celu ograniczenia ryzyka zawyżania kosztów inwestycji, zostanie opracowany katalog maksymalnych kosztów jednostkowych oraz wprowadzone limity dotacji dla poszczególnych kategorii wydatków.

Dotacje będą kierowane przede wszystkim do osób rzeczywiście najuboższych, co oznacza, że kryteria przyznawania środków zostaną zaostrzone. Beneficjenci będą musieli wykazać własność lub współwłasność nieruchomości przez określony czas przed złożeniem wniosku o dofinansowanie, z wyjątkiem sytuacji takich jak odziedziczenie budynku. Taka zmiana ma na celu skierowanie wsparcia tam, gdzie jest ono najbardziej potrzebne, oraz zapewnienie większej sprawiedliwości społecznej.

Kolejnym kluczowym elementem reformy jest uproszczenie procedur związanych z pozyskiwaniem finansowania, co ma na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla beneficjentów. Przyspieszenie obsługi wniosków oraz procesów rozliczeniowych również stanowi priorytet, co pozwoli na szybsze wdrażanie inwestycji i osiąganie założonych celów. Mamy nadzieję, że te zmiany przyczynią się do zwiększenia efektywności programu „Czyste Powietrze” oraz poprawy jakości powietrza.