Nowoczesny system pomocy społecznej w Małopolsce  

We wrześniu 2024 roku ruszyła realizacja projektu „Małopolskie Centra Usług Społecznych”, który ma na celu stworzenie warunków do upowszechnienia nowego modelu funkcjonowania systemu pomocy społecznej w Małopolsce. Projekt jest realizowany w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021–2027 i współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus. W przedsięwzięciu uczestniczy 11 gmin partnerskich, w tym gmina Niepołomice, Mogilany oraz Liszki, a jego liderem jest Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie. 

Głównym celem projektu jest przekształcenie dotychczasowych Ośrodków Pomocy Społecznej w Centra Usług Społecznych (CUS) – nowoczesne instytucje, które integrują różne rodzaje wsparcia i świadczą usługi dostosowane do potrzeb mieszkańców. Takie rozwiązanie wynika z ustawy z dnia 19 lipca 2019 roku o realizowaniu usług społecznych przez centra usług społecznych. 

Centra Usług Społecznych – nowa jakość wsparcia 

Zgodnie z ustawą, Centra Usług Społecznych są jednostkami organizacyjnymi gminy, które pełnią rolę koordynatora usług społecznych. Dzięki temu mieszkańcy zyskają dostęp do szeregu usług społecznych w jednym miejscu. 

Zakres usług świadczonych przez CUS może obejmować m.in: 

• pomoc społeczną, 

• wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej, 

• działania na rzecz osób z niepełnosprawnościami, 

• promocję zdrowia i edukację, 

• przeciwdziałanie bezrobociu, 

• wspieranie aktywności obywatelskiej, 

• organizowanie usług opiekuńczych dla osób starszych i niepełnosprawnych, 

• rozwój lokalnej kultury i sportu. 

Centra będą również podejmować działania integracyjne, takie jak organizowanie wolontariatu, wsparcia sąsiedzkiego czy inicjatyw wspólnotowych. Dzięki temu ich rola wykracza daleko poza klasyczne funkcje pomocy społecznej, a CUS-y stają się miejscem budowania więzi społecznych i wspierania rozwoju lokalnych społeczności. 

Zmiany w Niepołomicach, Mogilanach i Liszkach – jak wpłynie to na życie mieszkańców? 

Spośród Gmin Metropolii Krakowskiej do projektu przystąpiły trzy z nich: Niepołomice, Mogilany i Liszki. Dzięki realizacji projektu „Małopolskie Centra Usług Społecznych” mieszkańcy tych miejscowości zyskają dostęp do szerokiej oferty usług społecznych, które do tej pory były świadczone w rozproszony sposób przez różne jednostki lub były niedostępne dla mieszkańców. 

Powstanie Centrów Usług Społecznych oznacza dla lokalnych społeczności m.in.: 

• łatwiejszy i szybszy dostęp do pomocy i usług, 

• kompleksowe wsparcie w jednym miejscu, 

• przestrzeń do integracji społecznej i aktywnego udziału w życiu lokalnej społeczności, 

• lepszą jakość usług dzięki ich integracji i koordynacji. 

Etapy realizacji projektu 

Projekt będzie realizowany w kilku etapach: 

1. Diagnoza potrzeb i potencjału społeczności lokalnych – w tym czasie każda z gmin przeprowadzi dokładną analizę potrzeb swoich mieszkańców oraz istniejących zasobów społecznych. 

2. Opracowanie lokalnych dokumentów w zakresie rozwoju usług społecznych i uruchomienie CUS – na podstawie diagnozy zostaną stworzone lokalne plany rozwoju usług społecznych i deinstytucjonalizacji oraz programy usług społecznych. 

3. Świadczenie usług społecznych – od września 2025 roku CUS-y rozpoczną swoją działalność, oferując zintegrowane i kompleksowe wsparcie dla mieszkańców. Usługi w ramach projektu świadczone będą do 31 października 2028 roku. 

Korzyści dla mieszkańców Metropolii Krakowskiej 

Dzięki wdrożeniu projektu „Małopolskie Centra Usług Społecznych” mieszkańcy Niepołomic, Mogilan i Liszek odczują istotne zmiany w zakresie dostępnych usług społecznych oraz jakości ich świadczenia. Nowy model działania wprowadzi nowe formy wsparcia, zmodernizowane metody pracy ze społecznością oraz lepszą koordynację działań pomiędzy lokalnymi instytucjami, a także usprawni sposób informowania o dostępnych usługach. 

Osoby wymagające kompleksowego wsparcia będą mogły zostać objęte Indywidualnymi Planami Usług Społecznych, które pozwolą na dopasowanie pomocy do ich możliwości i skrojenie usług na miarę indywidualnych potrzeb każdego mieszkańca. Plan taki będzie tworzony na podstawie dogłębnej analizy sytuacji danej osoby, a jego realizacja obejmie różnorodne formy pomocy. To podejście zapewni mieszkańcom lepszą jakość życia i bardziej efektywne rozwiązywanie ich problemów. 

Wprowadzenie nowych metod pracy ze środowiskiem umożliwi intensywniejszą współpracę z podmiotami ekonomii społecznej oraz wolontariuszami. Dzięki temu zwiększy się liczba działań realizowanych lokalnie, takich jak inicjatywy sąsiedzkie, programy międzypokoleniowe czy wydarzenia wspierające integrację społeczności. 

Warto podkreślić, że zmiany nie ograniczają się tylko do rozszerzenia oferty usług. Poprawi się również ich dostępność, co oznacza, że mieszkańcy, niezależnie od wieku czy sytuacji życiowej, będą mogli łatwiej skorzystać z dostępnych form pomocy. Dzięki zaangażowaniu specjalistów z różnych dziedzin oraz współpracy międzyinstytucjonalnej, pomoc ta będzie bardziej zintegrowana i spójna, a także dostępna blisko mieszkańca. 

W efekcie nowe Centra Usług Społecznych w Mogilanach, Niepołomicach i Liszkach staną się miejscami, które oferują nie tylko doraźną pomoc w trudnych sytuacjach, ale także działania długofalowe, wspierające rozwój mieszkańców i całych społeczności. To oznacza, że Metropolia, dzięki wdrażanym zmianom, stanie się bardziej przyjaznym miejscem do życia, gdzie każdy mieszkaniec może liczyć na kompleksowe wsparcie dostosowane do jego potrzeb. 

Krok w stronę nowoczesnej polityki społecznej 

Projekt „Małopolskie Centra Usług Społecznych” to przedsięwzięcie, które pozwoli na stworzenie nowoczesnego, zintegrowanego systemu wsparcia społecznego. Dzięki niemu gminy Niepołomice, Mogilany i Liszki dołączą do grona liderów zmian w polityce społecznej, oferując mieszkańcom nie tylko kompleksową pomoc, ale także przestrzeń do rozwoju i integracji społecznej. 

Nowe Centra Usług Społecznych będą miejscami, gdzie każdy mieszkaniec, bez względu na wiek czy sytuację życiową, znajdzie potrzebne wsparcie. Realizacja tego projektu to szansa na podniesienie jakości życia oraz stworzenie silnych, zaangażowanych społeczności lokalnych, a już od września 2025 roku mieszkańcy będą mogli korzystać z nowoczesnego modelu wsparcia społecznego, który stawia człowieka i jego potrzeby na pierwszym miejscu.