O realizowanym w gminie Niepołomice pilotażu zmiany organizacji ruchu wokół Szkoły Podstawo wej nr 1 pisaliśmy we wrześniu: Nowa organizacja ruchu przy SP1 w Niepołomicach. Co zmienią pilotażowe zmiany dla uczniów i rodziców?. Pilotaż przeprowadzono jesienią 2024 r. przy wsparciu projektu Cities@Heart.

Kluczowe wnioski i dalsze kroki

Zmiany w organizacji ruchu w otoczeniu SP nr 1 miały na celu nie tylko poprawę bezpieczeństwa, ale również promowanie zrównoważonych form mobilności. Dzięki współpracy z Instytutem Rozwoju Miast i Regionów możliwe było przeprowadzenie badań terenowych (badań ankietowych oraz badań ruchu), które pozwoliły na wyciągnięcie rzetelnych wniosków. Wyniki przeprowadzonych badań miały pokazać, w jaki sposób dzieci i pracownicy dojeżdżają do szkoły, jakie zmiany zaszły w ich nawykach komunikacyjnych oraz jak poprawiło się bezpieczeństwo wokół szkoły dzięki podjętym działaniom. Ważnym aspektem była także ocena skuteczności wprowadzonej organizacji ruchu – zarówno pod kątem poprawy sytuacji komunikacyjnej w tym obszarze, jak i postrzeganego przez jego użytkowników komfortu i bezpieczeństwa komunikacyjnego.

Opinie respondentów wskazały także najlepszy w ich odczuciu kierunek ewentualnych dalszych działań, które mogłyby w jeszcze większym stopniu wpłynąć na poprawę warunków poruszania się i bezpieczeństwa w okolicach szkoły w przyszłości.

Kluczowe wnioski z badania:

• 71% respondentów uważa, że wprowadzenie nowej organizacji ruchu przyczyniło się do poprawy jego płynności
• 81% badanych zauważyło poprawę czytelności organizacji ruchu (lepsze oznakowanie i klarowność)
• 88% respondentów jest zdania, że zdecydowana większość użytkowników stosuje się do nowej organizacji ruchu
• 80% badanych dorosłych oraz 71% dzieci uznało, że pilotażowe zmiany poprawiły bezpieczeństwo wokół szkoły. 

– Pilotaż przeprowadzony przy SP1 pokazał, jak proste, niewymagające dużego nakładu finansowego modyfikacje przestrzeni, w tym zmiany organizacji ruchu, mogą poprawić bezpieczeństwo uczniów i usprawnić komunikację w rejonach tak wrażliwych, jak otoczenie szkół podstawowych – mówi Wojciech Biernat, dyrektor Wydziału Rozwoju, Planowania Przestrzennego i Nieruchomości Urzędu Miasta i Gminy w Niepołomicach. – Zyskaliśmy cenne dane o zachowaniach kierowców i pieszych, w tym informacje dotyczące preferowanych wzorców mobilnościowych. Analiza skuteczności pilotażowych zmian i konsultacje z mieszkańcami bezpośrednio wpłynie na ewentualne dostosowanie infrastruktury, aby na stałe poprawić warunki wokół placówki. Zdobyte doświadczenie pozwoli nam na lepsze planowanie przyszłych rozwiązań i przenoszenie ich na inne newralgiczne miejsca – podsumowuje pilotaż Wojciech Biernat.

Jak skutecznie zmieniać przestrzeń miejską?

Biorąc pod uwagę wyniki procesu konsultacyjno-projektowego oraz doświadczenia płynące z jego realizacji, możemy wywnioskować, że wprowadzanie jakichkolwiek zmian w przestrzeni miejskiej, w tym w szczególności przestrzeni w otoczeniu szkół podstawowych, wymaga:

• analizy potrzeb i badań sytuacji wyjściowej;
• zaangażowania niezależnego podmiotu, który będzie odpowiedzialny za kompleksowe prowadzenie działań w ramach inicjatywy;
• zaangażowania interdyscyplinarnej grupy ekspertów odpowiednich w zakresie tematyki projektu;
• uwzględnienia potrzeb wszystkich użytkowników;
• pełnej współpracy i zaangażowania ze strony każdej z grup interesu;
• akcji edukacyjno-promocyjnych;
• bieżącej kontroli realizowanych prac;
• spotkań ewaluacyjnych ze wszystkimi stronami będącymi interesariuszami projektu.

– Najważniejszym elementem prowadzenia procesu partycypacyjnego było zaangażowanie różnych lokalnych interesariuszy od samego początku. Celem było wspólne podejmowanie decyzji, co miało kluczowe znaczenie dla sukcesu przedsięwzięcia – komentuje Marek Grochowicz z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów. – Przed wprowadzeniem jakichkolwiek zmian, zorganizowano liczne spotkania, które pozwoliły zdiagnozować największe wyzwania dotyczące centrum Niepołomic. Gdy osiągnięto konsensus co do potrzeby zmiany organizacji ruchu w pobliżu szkoły, mieszkańcy, przedsiębiorcy oraz pracownicy szkoły aktywnie uczestniczyli w ocenie oraz modyfikacji początkowej wersji projektu. Dzięki temu zrozumieli, że projekt jest realizowany z myślą o nich i we współpracy z nimi, co przyczyniło się do zbudowania zaufania do pomysłodawców projektu – tłumaczy Marek Grochowicz. – W rezultacie osoby zaangażowane we wprowadzanie zmian stały się naturalnymi ambasadorami projektu, wspierając jego realizację i promując zmiany w swoim otoczeniu. Wyniki pilotażu posłużą do opracowania Zintegrowanego Planu Działania dla centrum Niepołomic, przygotowywanego w ramach projektu Cities@Heart.